MARJANNE KWEKSILBER

Marjanne Kweksilber

De sopraan Marjanne Kweksilber is een coryfee van zowel hedendaagse als klassieke muziek, en behoort in deze tot de pionierende Nederlandse uitvoerders. Ze staat bekend om haar vertolkingen van Claudio Monteverdi, Johann Sebastian Bach en Georg Friedrich Händel, maar ook van Alban Berg, Hanns Eisler, Arnold Schönberg en Erik Satie.
Volledige biografie...

Instrumenten

mezzosopraan, sopraan

Genoemd in de biografie van

1995   Jacobien Rozemond

Biografie Marjanne Kweksilber

De sopraan Marjanne Kweksilber is een coryfee van zowel hedendaagse als klassieke muziek, en behoort in deze tot de pionierende Nederlandse uitvoerders. Ze staat bekend om haar vertolkingen van Claudio Monteverdi, Johann Sebastian Bach en Georg Friedrich Händel, maar ook van Alban Berg, Hanns Eisler, Arnold Schönberg en Erik Satie. Zij zingt veel premières van hedendaagse Nederlandse composities, waaronder speciaal voor haar gecomponeerd werk. Kenmerkend voor Kweksilber is haar hoge, indringende heldere stem, die ze ook non-vibrato kan laten klinken, haar uitstekende dictie, haar genuanceerdheid en haar expressiviteit. "Voor mij gaat het om de emotie. De bron is toch steeds dezelfde. En als die emotie […] kan worden overgedragen, dan heb ik het gevoel dat ik functioneer. Dat is het belangrijkste van mijn zingerij. Daarom hou ik ook van alle soorten muziek" (Marjanne Kweksilber in een interview met Johan van Kempen). Over de tijd waarin hij veel met haar samenwerkte zegt Ton Koopman: "Marjanne was een ongelofelijk muzikale en creatieve vrouw. Ze was op dat moment een van de weinigen die experimenten aan durfde te gaan in de oude én moderne muziek. Ik heb met veel plezier met haar gewerkt."

1961 - 1969

Marjanne Kweksilber (18 januari 1944, Amsterdam) - toen nog Marjanne van Geel - werkt in Israël en verzamelt rond 350 israëlitische volksliedjes. Terug in Nederland treedt zij op met het Collegium Musicum Judaicum uit Amsterdam in Nederland, Duitsland en België. Van 1964 tot 1968 zingt zij israëlitische liedjes met Stephen Simon. In 1965 verschijnt de lp 'Mirjam & Stephen'; één liedje bereikt nummer één in Nederland: 'Donna, Donna'. In deze tijd is Lucy Glassner haar zangdocente. In 1967 begint zij haar studie aan het Amsterdams Muzieklyceum.

1970 - 1972

Naast haar docent Herman Schey heeft Marjanne Kweksilber privé-lessen bij Max van Egmond en Bodi Rapp. Verder volgt zij lessen bij Cathy Berberian en Marilyn Tyler. In 1972 behaalt zij haar diploma koordirectie aan het Muzieklyceum. In september neemt ze deel aan de Académie Maurice-Ravel in Zuid-Frankrijk, een workshop met Pierre Bernac. Met het ASKO ensemble onder leiding van Reinbert de Leeuw voert Marjanne Kweksilber 'Socrate' van Erik Satie uit. Sas Bunge hierover: "Zo hier en daar rondvragend bleek een werk van Erik Satie, het derde deel uit de cantate 'Socrate', de meeste indruk gemaakt te hebben."

Max van Egmond

1973 - 1975

Een dag voor de geboorte van haar zoon David geeft Marjanne Kweksilber nog een concert met Reinbert de Leeuw met werken van Hanns Eisler en Kurt Weill op teksten van Bertold Brecht. Zij behaalt aan het Amsterdams Muzieklyceum haar eindexamen solozang en muziekonderwijs B met onderscheiding. In 1975 treden Marjanne Kweksilber en Reinbert de Leeuw op met werken van Erik Satie. Over Saties 'Mort de Socrate' (1918), in een versie voor stem en piano, schrijft Elmer Schönberger: "Vanzelfsprekende perfectie, dat is het enige wat er eigenlijk over gezegd kan worden. Want de essentie van die muziek en van zo'n uitvoering is nauwelijks in woorden te vatten." In New York treden Marjanne Kweksilber en het Amati Kwartet op met Arnold Schönbergs tweede strijkkwartet. Ook soleert zij samen met Rosemarie Bouckaert en Joke Samson op verschillende plaatsen in Nederland bij 'Laborintus 2' van Luciano Berio, met het ASKO onder leiding van Cliff Crego.

David Kweksilber Reinbert de Leeuw

1976

In een recensie van de eerste Satie-plaat bij Harlekijn Holland schrijft Ben van der Kleij over "Nederlands meest fascinerende sopraan". Kweksilber is een van de vier vrouwenstemmen in de première van 'De Staat' van Louis Andriessen. Zij soleert bij het English Bach Festival in Londen en tijdens het Holland Festival is zij één van de twee solisten van 'Ariadne auf Naxos' van Jiri Benda.

Louis Andriessen

1977

Marjanne Kweksilber maakt haar operadebuut als Zuster Aloyse in de opera 'Axel' van Reinbert de Leeuw en Jan van Vlijmen. De premiere van Peter Schats 'Kind en Kraai' met Reinbert de Leeuw vindt eveneens tijdens dit Holland Festival plaats. Op het Festival van Vlaanderen zingt Kweksilber La Tragedia en Euridice van Jacopo Peri's 'Euridice' onder leiding van Philippe Herreweghe.

Jan van Vlijmen Peter Schat

1978

Marjanne Kweksilber en Reinbert de Leeuw presenteren een programma met werken van Arnold Schönberg en Ferrucio Busoni. Met Gustav Leonhardt (klavecimbel) en het Madrigaalkwintet geeft zij in Bremen een concert met Monteverdi-madrigalen. Met bas Herman Schey, op dat moment 82 jaar, en pianist Rudolf Jansen geeft Kweksilber een veelbesproken recital.

Gustav Leonhardt

1979

Tijdens het Holland Festival zingt Marjanne Kweksilber de solocantate 'Armida abbandonnata' van Händel onder leiding van Ton Koopman in historisch geïnformeerd costuum. In een co-productie met het Festival van Spoleto (Italië) vertolkt zij Ottavia en La virtú in 'L'incoronazione di Poppea' van Monteverdi onder leiding van Alan Curtis in de Nationale Opera Brussel. Ook treedt zij met Curtis op met liederen van Wolfgang Amadeus Mozart, John Bull en William Lawes en zingt zij tijdens het Festival van Vlaanderen werken van Orlando di Lasso.

Orlando di Lasso Ton Koopman

1981

Vanaf de jaren '80 vertolkt Marjanne Kweksilber zowel sopraan- als ook mezzosopraanpartijen. Met haar man, pianist Ludwig Olshansky, zingt zij een Schubertprogramma in Nederland en in de Verenigde Staten. Verder zingt zij Schönberg-liederen met het Schönberg Ensemble binnen de reeks 'Arnold Schönberg - Komplete Kamermuziek II'.

1982

In het kader van '200 jaar diplomatieke en handelsrelaties Nederland – Verenigde Staten' voeren Marjanne Kweksilber, Vera Beths en Reinbert de Leeuw in Manhattan stukken uit van Peter Schat, Franz Liszt en Igor Stravinsky. In de New York Times schrijft Edward Rothstein: "In fact, the performers - Mr. de Leeuw, Miss Beths, who teaches at the Royal Conservatory in the Hague, and Miss Kweksilber, who has recorded both Baroque and contemporary repertory - were such scrupulous musicians, so attuned to the intention of every note, and so intensely involved in the music, that America should not have to wait another 200 years for a next visit."

Vera Beths

1984

In muziekcentrum De IJsbreker te Amsterdam vertolkt Marjanne Kweksilber samen met Miny Dekkers (accordeon) en Evert le Mair (slagwerk) het 'Brommerlied' van Jacques Bank en de premiere van 'How can we own the air' (1984) van Daan Manneke. Met het Schönberg Ensemble zingt ze werken van Hanns Eisler, Arnold Schönberg en Alexander von Zemlinsky in Dartmouth College, V.S. en in het kader van "Vienna at the turn of the century" ook in Boulder, Colorado. Ter gelegenheid van '65 jaar Joop den Uyl' zingt zij in Theater Carré voor de voormalige ministerpresident Eisler-liederen met Stanley Hoogland aan de piano.

Daan Manneke Jacques Bank Miny Dekkers

1985 - 1987

Marjanne Kweksilber is lid van de Amsterdamse Kunstraad. Vera Beths, Anner Bijlsma en Stanley Hoogland laten een Chopin-programma horen waarin zij de 'Poolse liederen op. 74' zingt. In de concertbespreking in Het Parool kopt Eddie Vetter: "Kweksilber zingt Chopin sober en ontroerend". Samen met Vera Beths en Reinbert de Leeuw brengt Kweksilber Peter Schat's 'Canto General' in Texas, Verenigde Staten in verband met het programma "Holland Highlights" van de stichting Culturele Uitwisseling. Marjanne Kweksilber geeft tijdens deze reis ook een masterclass aan de Rice University in Houston, Texas.

Anner Bijlsma Stanley Hoogland

1988

Marjanne Kweksilber en Rien de Reede concerteren in verschillende steden. Op het programma staan de 'Galgenlieder' van Christian Morgenstern, van Hermann Heis, gezet voor sopraan en fluit, en de compositie 'Een taaie winter', die Jacques Bank speciaal voor hun heeft geschreven. Verder brengen ze John Cage's 'The wonderful widow of 18 springs' en Günter Bialas' 'Haiku's' voor sopraan en fluit ten gehore.

Rien de Reede

1989

Tijdens het Holland Festival met het thema 'Muziek uit de Sovjetunie' treden Marjanne Kweksilber en pianist Paul Prenen op bij het Russisch kinderconcert met het stuk 'Het domme paard' (1981) van Alexander Knaifel.

Paul Prenen

1990

Op initiatief van componist Bernard van Beurden richten Marjanne Kweksilber, Miny Dekkers (accordeon) en Taco Kooistra (cello) een trio op. Zij spelen Bernard van Beurden's compositie 'Le cheval ' (drie liederen over een paard) (1990). Dit wordt ook de naam van het ensemble: Trio Le Cheval. Verder brengen zij composities uit de Middeleeuwen, van Johann Sebastian Bach, Jacques Bank en Charles Ives, in een bewerking van Bernard van Beurden.

Bernard van Beurden Taco Kooistra

1991 - 1992

Marjanne Kweksilber heeft les van Herman Woltman. In Japan treedt ze op bij de Monteverdi Festivals van Osaka en Shizuoka. Onder leiding van Yoshio Watanabe vertolkt zij op beide festivals de sopraansolopartij van 'Vespro della Beata Vergine' alsook La Musica en Proserpina in 'L' Orfeo'. Verder zingt Marjanne Kweksilber madrigalen van Monteverdi die ook tijdens concerten in Tokyo en in Kofu te horen zijn.

1993 - 1994

Bij het concert 'Van moeder op dochter', georganiseerd door de Stichting Vrouw en Muziek, vertolkt Marjanne Kweksilber liederen van Bertha Koopman (1874-1953). Met haar echtgenoot Ludwig Olshansky brengt zij een Schubert-programma in het Park McCullough House in Vermont, Verenigde Staten.

1997

Marjanne Kweksilber verleent haar medewerking aan de Uilenburger Concerten in de Uilenburger Synagoge te Amsterdam. Zij treedt op met het Leo Smit Ensemble (Eleonore Pameijer, Doris Hochscheid en Frans van Ruth) binnen en buiten Amsterdam. Ze brengen werken van Rosy Wertheim en Leo Smit.

Doris Hochscheid Leo Smit Leo Smit Ensemble Rosy Wertheim

1998

Het Theater van het Oosten brengt de premiere van 'Een Golem', een muziektheaterproductie van Jeff Hamburg met tekst van Judith Herzberg. Marjanne Kweksilber zingt de mezzosopraansolopartij. Met het Orkest de Volharding onder Jurjen Hempel geeft Kweksilber "Notenkrakers"-concerten, met werken van Otto Ketting, Bernard van Beurden, Peter Schat, Willem van Manen en Nico Schuyt. In Vermont (V.S.) treden Marjanne Kweksilber, haar man Ludwig Olshansky (piano) en hun zoon David Kweksilber (klarinet) op in het Park McCullough House. Zij brengen werken van Robert Schumann, Louis Spohr en Johannes Brahms ten gehore.

Jeff Hamburg Orkest de Volharding

2000

'De Bijlmer Opera', gecomponeerd door Jacques Bank op een libretto zijn broer Fer Bank, gaat in première. Orkest de Volharding en het Nederlands Zangtheater staan onder leiding van Ernst van Tiel, Marjanne Kweksilber zingt de rol van zwerfster Kassandra.

2001

In het Bibliotheektheater Rotterdam brengt Marjanne Kweksilber de première van 'Vier liederen van strijd en onthechting' die door componiste Rita Knuistingh Neven op teksten van Peter Swanborn voor haar zijn geschreven. Zij treedt hierbij op met haar zoon David Kweksilber (klarinet) en Miny Dekkers (accordeon).

2002 - 2006

In deze jaren is Marjanne Kweksilber vooral actief als zangpedagoge. Ze geeft les in alle stijlen, aan amateurs en professionals, aan jong en oud. Ook verleent zij haar medewerking aan Dada-lezingen, o.a. georganiseerd door de SLAA (Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam), met uitvoeringen van onder meer Kurt Schwitters' 'Ursonate', 'An Anna Blume' en Stefan Themersons' 'Woeff Woeff en ander proza'. In april 2006 geeft Marjanne Kweksilber op uitnodiging individuele zanglessen en materclasses in Japan.

2007 - 2008

In haar laatste levensjaar vraagt Marjanne Kweksilber fotograaf Maarten Brinkgreve foto's te maken van de vele objecten die zij uit liefde en compassie voor allerlei voorwerpen en materialen heeft gemaakt en samengesteld. Samen hebben zij in februari 2008 een succesvolle expositie in Ruimte, een podium voor kunstenaars in Amsterdam. De expositie, en het boek met daarin alle foto's, noemt zij 'Binnenwerld' (online uitgever Blurb.com: Marjanne Olshansky-Kweksilber-van Geel / Maarten Brinkgreve). Marjanne Kweksilber overlijdt op 12 mei 2008 op 64-jarige leeftijd in haar woonplaats Amsterdam.

Foto's Marjanne Kweksilber

Audio/Video Marjanne Kweksilber

Video Marjanne Kweksilber