TOMOKO MUKAIYAMA

Tomoko Mukaiyama

Tomoko Mukaiyama (1963) is een Nederlands-Japanse pianiste, performer en beeldend kunstenaar, gevestigd in Amsterdam. In haar werk probeert ze de grenzen tussen verschillende kunstvormen te overstijgen. Zo combineert ze muziek met licht, mode en allerlei vormen van beeldend design. Mukaiyama's spel wordt volgens critici gekenmerkt door agressie, uitzonderlijke concentratie, uithoudingsvermogen ...
Volledige biografie...

Instrumenten

koto, piano

Genoemd in de biografie van

1995   Vanessa Lann
2003   Monica Germino
2015   Polo de Haas
2015   Valentina Tóth
Meer resultaten... Minder resultaten

Biografie Tomoko Mukaiyama

Tomoko Mukaiyama (1963) is een Nederlands-Japanse pianiste, performer en beeldend kunstenaar, gevestigd in Amsterdam. In haar werk probeert ze de grenzen tussen verschillende kunstvormen te overstijgen. Zo combineert ze muziek met licht, mode en allerlei vormen van beeldend design. Mukaiyama's spel wordt volgens critici gekenmerkt door agressie, uitzonderlijke concentratie, uithoudingsvermogen en overgave. Veel componisten hebben stukken voor haar geschreven, waaronder Martijn Padding, Peter-Jan Wagemans en Louis Andriessen.

1963 - 1990

Tomoko Mukaiyama wordt geboren in Wakayama, Japan. Zij studeert piano aan het Musashino College Of Music, de Universiteit van Indiana en het Sweelinck Conservatorium te Amsterdam.

1991 - 1994

Op 24 februari wint Tomoko Mukaiyama het Gaudeamus Vertolkersconcours in Rotterdam met haar uitvoering van de 'Sonatina' van Conlon Nancarrow. Met deze prijs doet ze haar glansrijke intrede in de Nederlandse muziekwereld die ze tot op heden niet meer heeft verlaten. Kort na het concours ontmoet Mukaiyama haar toekomstige echtgenoot, de fotograaf Philip Mechanicus, met wie ze een jaar later trouwt. In 1993 wint ze de Japanse Muramatsu Prijs.

1997

Mukaiyama brengt samen met sopraan Jannie Pranger en alt Gerrie de Vries het seculiere kerstprogramma 'Van Madonna tot Plumpudding' in het Concertgebouw te Amsterdam. Ze voeren werken uit van componisten als Klaas de Vries, David Dramm, Peter-Jan Wagemans, Tarquinio Merula, Hugo Wolf, Leonard Bernstein, Maurice Ravel, Joaquin Nin en Claude Debussy. Het Maarten Altena Ensemble waarvan Mukaiyama deel uitmaakt, presenteert in het Bimhuis 'Dancing Sounds', een improvisatieprogramma waarin veelvuldige verwijzingen naar popmuziek voorkomen.

1998

De cd 'Hello Pop Tart' van Tomoko Mukaiyama komt uit. Zij speelt werken van Henry Cowell, Charles Ives, William Bolcom, John Zorn, Frank Zappa, Frederic Rzewski en David Dramm. Critici laten zich lovend uit over haar interpretaties. Pay-Uun Hiu schrijft bijvoorbeeld in de Volkskrant: “Hello Pop Tart onthult weer andere kanten van de bijna onbegrensde veelzijdigheid van haar talent. Pop, jazz en nieuwe muziek op klassieke basis zijn bij haar geen afzonderlijke categorieën.” (Volkskrant, 14 augustus 1998) Op het Filmfestival in Rotterdam gaat de documentaire 'The Road' (De Weg) van Frank Scheffer in première, waarin Tomoko Mukaiyama een rol speelt. De film brengt het scheppingsproces in beeld van Louis Andriessens 'Tao' (1997), het stuk dat aan Tomoko is opgedragen en het tweede deel vormt van 'Trilogie van de laatste dag'. In de film is onder meer te zien hoe Mukaiyama in Japan de koto, een Japanse citer, leert bespelen.

2000

In het kader van Tomoko's project 'Amsterdam x Tokyo' voorziet het Japanse architectenduo Digital PBX de recital in Felix Meritis van een originele context: honderden levende goudvissen in doorzichtige plastic zakken zijn, in een groot aantal verticale rijen van vijf, aan het plafond bevestigd. De vleugel waar Mukaiyama op zal spelen is midden tussen die goudvissen geplaatst. Het geheel is bedoeld als protest tegen de positie van de pianist die volgens haar net zo opgesloten zit in conventies als de goudvissen in hun kom. Ze probeert zodoende de verwachtingspatronen van haar publiek te doorbreken.

2005

Mukaiyama voert het project 'For you' uit in het Muziekgebouw aan 't IJ. Ze geeft veertig miniconcertjes die elk een kwartier duren, voor steeds één luisteraar. Hiermee probeert ze het publiek ervan bewust te maken dat het concert in feite van hem of haar afhangt. Ronald de Beer beschrijft in de Volkskrant zijn ervaring: “Gevangen in een lichtspot staat in het midden één stoel. [...] Mukaiyama komt op van de zijkant, buigt en speelt. Duizenden noten, waarvan de eerste het oor binnenvallen als hagelstenen. [...] Mukaiyama verbluft, met haar vermogen ze te scheiden tot een veelkleurig contrapunt van pianotimbres. [...] Naast verbluffing treedt hier iets merkwaardigers op. Afgunst. De wetenschap dat dit ook voor andere solo-luisteraars was. Want Mukaiyama heeft zoiets al eens uitgehaald, in Haarlem, in Tokio. In een lift in Vredenburg. De ervaring van intimiteit is intens, tijdelijk en op een eigenaardige manier vals. [...] Ik klap. Tomoko buigt en loopt af. Ik klap zodat ze weer op moet komen. Ze komt op. Ik mompel bravo. Mukaiyama buigt.” (Volkskrant, 14 oktober 2005) In het Aichi Art Center in Nagoya gaat Mukaiyama's installatiewerk 'Haar/Haar' (Her/Hair, 2005) in première.

2006

Tijdens de Biënnale in Sydney exposeert het Sydney Opera House 'You and Bach', een werk van Tomoko waarin glas, geluid en licht gecombineerd worden.

2007

Samen met het ontwerpersduo Niels Klavers en Astrid van Engelen maakt Mukaiyama 'Show me your second face' (2007), waarin mode en muziek een twee-eenheid vormen. In de performance-achtige voorstelling veranderen honderden meters voile in een prachtige jurk waaruit Mukaiyama, al spelend, tevoorschijn komt: “Op de middelbare school probeerde ik al de rok die we verplicht moesten dragen te veranderen. Ik heb altijd grote belangstelling gehad voor mode en beeldende kunst. Ik wilde graag beeldend kunstenaar worden, maar dat zou betekenen dat ik niet naar het conservatorium had gekund. Dat haal je nooit meer in, dus heb ik een praktische keuze gemaakt.” (Volkskrant, 30 april 2010)

2009

Op 3 november voert Mukaiyama 'Sonic tapestry III' (2008) uit in het Muziekgebouw aan 't IJ. Ze is al sinds 2005 bezig met dit concept van een 'klinkend tapijt' waarin ze een reis door de muziekgeschiedenis maakt. Ze combineert werken van Jan Pietersz. Sweelinck tot Robert Schumann met hedendaags werk, vrije improvisaties en elektronische samples: “Ik put uit een enorm repertoire van vier eeuwen muziek en ga daar op dj-achtige wijze mee om. De stukken zijn materiaal voor mij. Begrijp mij niet verkeerd: ik heb groot respect voor het werk van de componisten, maar door werken in stukken te knippen en te mixen met ander werk ontstaat er een nieuwe kunst- en tijdsbeleving. Men verwacht afgeronde werken, dat is de tijdseenheid waar de luisteraar op ingesteld is, maar die klinken niet. Daardoor creëer ik een andere tijdsstructuur. Door ook een spel met de ruimte erbij te betrekken - de ervaring van het luisteren en de ervaring van ruimte beïnvloeden elkaar - krijgt het begrip concert een andere lading en ontstaat er een nieuw concept, een nieuwe 'normale' concertervaring.”

2010

In het Heerlense Schunck is het multimediale werk 'Wasted' (2009) van Mukaiyama te zien. 12.000 maagdelijk witte jurken vormen een gangenstelsel, met in het hart de 'Red room'. Daar wordt de bezoeker geconfronteerd met bebloede kledingstukken van beroemde ontwerpers als Issey Miyake, Comme des Garçons en de Nederlandse Marlies Dekkers. Mukaiyama probeert met 'Wasted' de taboesfeer rond de menstruatie van vrouwen te doorbreken. Ze opent de tentoonstelling met een pianoconcert waarin ze haar interpretatie van Bachs 'Goldbergvariaties' ten gehore brengt. De installatie is in de voorafgaande maanden al in Japan en Indonesië te zien geweest. Voor het seizoen 2010/2011 is Tomoko 'artist in residence' van De Doelen in Rotterdam. Ze presenteert in november een avondvullend programma met pianomuziek van Morton Feldman en een eigen bewerking van het ballet 'Four Walls' van John Cage en Merce Cunningham.

2013

Mukaiyama componeert de muziek bij de voorstelling 'East Shadow'. De dansvoorstelling van Jiří Kylián is een eerbetoon aan de slachtoffers van de aardbeving en daarop volgende tsunami waardoor Japan in 2011 werd getroffen. Ze begeleidt de voorstelling live op piano.

2016

Samen met pianist Polo de Haas geeft Mukaiyama in maart een concert in het Amsterdamse Concertgebouw. Diezelfde maand is in Belgrado de dansvoorstelling 'East Shadow' te zien. In april speelt ze de Canto Ostinato van Simeon ten Holt in Japan. Voor de performance 'La Mode' werkt Tomoko samen met negen dansers van het Spellbound Contemporary Ballet (Rome), architect Toyo Ito en componist Yannis Kyriakides. 'La Mode' gaat in oktober in première in Taichung, Taiwan.

Polo de Haas Simeon ten Holt Yannis Kyriakides

2017

Mukaiyama brengt Ten Holts Canto Ostinato naar Taiwan en Mexico.

2018

Ze maakt in oktober haar debuut bij de New York Philharmonic met een eerbetoon aan Louis Andriessen. Hiervoor werkt ze samen met muzikaal leider Jaap van Zweden.

Jaap Van Zweden Louis Andriessen

Foto's Tomoko Mukaiyama

Audio/Video Tomoko Mukaiyama