R&B

Geschiedenis van R&B

Afkorting van rhythm & blues, maar geen synoniem voor dat begrip. Rhythm & blues staat voor rauwe zwarte dansmuziek uit de jaren vijftig. R&b staat voor de zoetgevooisde zwarte dansmuziek die begin jaren negentig voortkomt uit de swingbeat of new jack swing en waarin soul, hiphop en rap samengaan.

Rhythm & blues ontstaat in de vroege jaren vijftig als een swingende variant op de blues. Hierbij worden de bluesakkoorden gespeeld met een stomende backbeat, met de nadruk op het (poppy) liedje. De rauwe zwarte dansmuziek is één van de ingrediënten van de rock-'n'-roll, die enkele jaren later opgang maakt. Binnen de zwarte gemeenschap evolueert rhythm & blues, mede onder invloed van gospel en doowop, tot soul. Soul ontstaat in de vroege jaren zestig in de Verenigde Staten, met het steeds meer verstedelijken en commercieel worden van de muziekstijl rhythm en blues (R&B). Binnen het genre ontwikkelen zich verschillende substijlen, die specifiek zijn voor een bepaalde stad. In grote, drukke steden als New York, Philadelphia en Chicago richt de muziek zich meer op de vocalen en een gladde productie. In Detroit ontstaat een popvariant, waarin ook elementen van de gospel en rock 'n' roll terug te vinden zijn. In het zuiden van de Verenigde Staten groeit een rauwe variant die syncoperende ritmes, rauwe zangstemmen en luidde blazerpartijen bevat. Welke vorm van soul het ook betreft, de muziek is altijd een zwarte aangelegenheid; ofschoon er wel een vrij groot blank publiek voor bestaat. Eind jaren zestig splitst de soul zich in twee richtingen. Aan de ene zijde van het spectrum gaat het er steeds harder, ruiger en energieker aan toe, wat resulteert in de funk. Aan de andere zijde de zachtere en zoetere variant, die uiteindelijk uitmondt in disco.

In de jaren negentig verwerken jonge zwarte soulartiesten steeds meer elektronica in hun muziek. Beats en samples leiden tot muziek die het midden houdt tussen het melodieuze van jaren zestig en zeventig en de funky ritmiek van hiphop en rap. Deze muziek wordt new jack swing genoemd. Daaruit ontstaat r&b: moderne zwarte dansmuziek, met een stevige voet in het verleden, waarin gezongen en/of gerapt wordt en de muziek deels elektronisch en deels via conventionele instrumenten wordt gemaakt. In essentie dus de zwarte muziek uit de jaren zestig helemaal opgefrist en sprankelend gemaakt met moderne technieken en inzichten. Belangrijk kenmerk is de technisch geavanceerde, warme en weldadige productie van de muziek. Veel r&b-acts zijn voor hun geluid volledig afhankelijk van een producerteam. Artiesten met zo min mogelijk moderniteiten in hun muziek, worden ook wel nu soul (of new classic soul) genoemd.

In Nederland zit Rutger Kroese bij veel r&b-acts achter de knoppen. Na in de jaren tachtig het professionele remixcircuit te zijn ingerold, begint hij begin jaren negentig in Amsterdam zijn eigen studio: Cruise Control. De band KéShaw, die hij in het Escape Theater ziet optreden is één van zijn eerste producties. Naar aanleiding van één van de opgenomen demo's wordt de Rotterdamse zanggroep benaderd door Timmy Regisford, A&R-manager van het Amerikaanse en legendarische platenlabel Motown. KéShaw schrijft geschiedenis door als eerste Europese groep bij dit label te tekenen. Hun hiervoor opgenomen debuutplaat blijft evenwel op de plank liggen, wegens een wisseling in de bedrijfstop van het label. Er is in 1996 een rechtszaak nodig om van het contract af te komen.
In 1996 is Kroese verantwoordelijk voor de productie van het album No Sweat, een initiatief van het Nationaal Pop Instituut (dan nog SPN) met als doel het onder de aandacht brengen van nieuw r&b-talent in Nederland. Hierop ook het dameskwartet Dignity (met o.a. Edsilia Rombley), dat redelijk succesvol is. Eerder al had Kroese een andere talentvolle band ontdekt: Sat-R-Day. Mitch 'Crown' Kroon en zijn neef Clarence 'C-DaDa' York doen in 1995 namelijk auditie bij de producer, die hen aan Ivan 'I.V.' Peroti koppelt. Het trio schrijft nummers en doet productiewerk voor artiesten als Dignity, Nasty, Re-Play en het No Sweat-project. Aan het eind van 1998 verschijnt de eerste officiele Sat-r-day-single. Het is de cover Do It Anyway You Wanna. Het nummer loopt vlot de Mega Top 100 in. In 2000 verschijnt het debuutalbum The Weekend Is For You, in 2003 opgevolgd door That's How We're Livin'. Een Cruise Control-produktie lijkt inmiddels een garantie te zijn voor succes, Kroese wordt dan ook gezien als dé r&b-producer in Nederland. Hij produceert ook voor andere succesvolle acts als Nasty en Re-Play.

Rutger Kroese KéShaw Dignity Sat-R-Day Nasty Re-play Gordon

Amsterdammer Oosterhuis vormt met zus Trijntje al vanaf 1987 Total Touch, later een succesvolle formatie. Als Total Touch uit elkaar valt, manifesteert Tjeerd zich meer en meer als producer en songschrijver. Andere bekende r&b-artiesten zijn Ruth Jacott, Arnhemsgewijs en Suzanna. In het nieuwe millennium is r&b een van de meest populaire muzieksoorten, die de hitparades dan ook flink domineert.

Total Touch Trijntje Oosterhuis Arnhemsgewijs Ruth Jacott Suzanna Lubrano