tieneridolen

Geschiedenis van Tieneridolen

Jonge zangers of zangeressen die zich richten op de tienermarkt. Doorgaans zijn ze het gezicht van een uitgekiende marketingcampagne, waarop ze zelf verder weinig invloed hebben. De meeste idolen verdwijnen na enkele jaren weer uit beeld, slechts een enkeling slaagt erin een 'volwassen' carrière op te bouwen. Niet te verwarren met kindsterren.

In de jaren vijftig zorgt de groeiende economische welstand in de Verenigde Staten ervoor dat tieners voor het eerst een eigen budget hebben. Dat wordt besteed aan brommers, auto's, snacks, nylons en de nieuwste technologische snufjes: de transistorradio en de 45-toeren grammofoonplaat. De opkomst van de rock 'n' roll gebeurt nog betrekkelijk spontaan, maar al snel krijgen de grote mediabedrijven grip op de tienermarkt. Ze lanceren de ene na de andere potentiële popster. Deze nieuwe, prefab popsterren worden tieneridolen genoemd. Ze luisteren naar namen als Pat Boone, Fabian en Marty Wilde en lijken eerder geselecteerd om hun uiterlijk dan hun vocale kwaliteiten. In tegenstelling tot de eerste rockers hebben ze ook weinig invloed op de songs die ze brengen. Die worden geschreven en geproduceerd door speciale productieteams. De opkomst van The Beatles in 1964 betekent dat in de popmuziek het zelf schrijven van je songmateriaal weer de norm wordt. Toch blijft de muziekindustrie met grote regelmaat de tienermarkt bestoken met prefab tieneridolen. Succesvolle concepten zijn o.a. The Archies (Sugar Sugar, 1968), de glitterrock van The Sweet en Mud (1e jaren zeventig) en de acts uit de stal van Stock Aitkin & Waterman: Kylie Minogue, Rick Astley (jaren tachtig). In de jaren negentig maken de tieneridolen weer enorme opmars met boybands als Take That, 'N Sync en Westlife en meidengroepen als de Spice Girls en All Saints. Het televisieconcept Idols haakt hier in de vroege jaren van het nieuwe millennium zeer succesvol op in.

Tieneridolen zijn zelf jong en zonder uitzondering visueel aantrekkelijk. Als de tieners eenmaal verliefd zijn op hun idool gaat hun zakgeld voor een belangrijk deel op aan T-shirts, posters, badhanddoeken, schoolagenda's, enzovoorts met een afbeelding van het idool. De liefde is echter vrij snel weer voorbij. De carrières van de meeste tienersterren duren nog geen twee jaar. Het lukt slechts een enkeling (Robbie Williams, Willeke Alberti, Rob de Nijs, Sita) om daarna een 'volwassen' carrière op te bouwen. Tieneridolen moeten worden onderscheiden van kindsterren. Dat zijn artiesten die, weliswaar onder begeleiding van een team, bijvoorbeeld de ouders, al op zeer vroege leeftijd (onder de tien) aan hun professionele carrière beginnen. Kindsterren zijn vanwege hun jonge leeftijd doorgaans geen sekssymbolen. Verliefde fans zijn hier dus in de minderheid. Nederlandse voorbeelden zijn Heintje, Jantje Smit en Danny de Munk.

Rob de Nijs Willeke Alberti Sita

Eind jaren vijftig ontgaat het ook de Nederlandse muziekindustrie niet dat er een aparte markt voor tienermuziek aan het ontstaan is. Door middel van talentenjachten probeert men nieuwe sterren te ontdekken. Deze relatief harde selectie brengt een aantal zeer getalenteerde en goed ogende jonge zangers en zangeressen naar voren: Ria Valk, Mieke Telkamp, Herman van Keeken, Anneke Grönloh en Rob de Nijs. Ook Willeke Alberti, dochter van de dan al bekende zanger Willy Alberti, blijkt zowel goed te kunnen zingen als er leuk uit te zien. Deze eerste generatie Nederlandse tienersterren doet het op de korte termijn goed, maar blijkt ook in staat een langdurende carrière op te bouwen en is in die zin uitzonderlijk.

Ria Valk Herman van Keeken Mieke Telkamp Anneke Grönloh Rob de Nijs Willeke Alberti Willy Alberti

Mieke Telkamp scoort in 1959 haar eerste hit, Jürgen en Leila (Sleighride in Alaska). Ze blijft hits scoren tot aan 1962 om in 1971 als volwassen zangeres aan het hitfront terug te keren. Haar Waarheen, Waarvoor zou een klassieker worden, die in ieders geheugen gegrift staat en jarenlang de Begrafenis Top 10 aanvoert als meest aangevraagde nummer bij ter aarde bestellingen.
Anneke Grönloh wordt geboren in Indonesië, maar komt met haar familie al snel in Eindhoven te wonen. Na in haar schooltijd gezongen te hebben bij Peter Koelewijn (die een klas hoger zat), scoort ze in 1962 met Brandend Zand een monsterhit, wat haar tot tieneridool maakt. Nog enkele hits volgen, waarna Grönloh uitgroeit tot een vaste waarde in de Nederlandse lichte muziek. Ook in Azië blijft ze populair.
Rob de Nijs heeft er al diverse rock 'n' roll bands op zitten als hij in 1963 een grote hit scoort met zijn derde single Ritme Van De Regen. Enkele hitjes volgen waarna hij weer terugzakt in de anonimiteit. In de jaren zeventig maakt hij echter een glansrijke comeback als acteur en zanger in de televisieserie Kunt U Mij De Weg Naar Hamelen Vertellen, Mijnheer. Daarna lukt het hem om als zanger van volwassen MOR-materiaal een langdurende en zeer succesvolle carrière op te bouwen. Die beleeft een hoogtepunt in 1996 als Rob de Nijs, 33 jaar na Ritme Van De Regen, zijn eerste nummer één hit scoort met Banger Hart.
Willeke Alberti is de dochter van Willy Alberti en maakt in 1958 op dertienjarige leeftijd haar podiumdebuut, een jaar later gevolgd door optredens voor radio- en televisie. Begin jaren zestig is zij succesvol met liedjes als Hé Niet Zoenen Op Het Zebrapad en Norman, veelal vertalingen van buitenlands repertoire. Spiegelbeeld is een vertaling van Tender Years van George Jones, en behaalt de eerste plaats in de hitparade. Morgen Ben Ik De Bruid betekent letterlijk en figuurlijk het einde van Willekes jeugdjaren. In december 1965 treedt ze namelijk in het huwelijk. Een Edison vormde daarop de bekroning van haar carrière als tienerster. Willeke ontwikkelt zich tot een veelzijdig artieste, die tot aan het heden zowel hits scoort als in films acteert. In 1994 verschijnt een musical over haar leven.

Mieke Telkamp Anneke Grönloh Rob de Nijs Willeke Alberti

Tot aan het nieuwe millennium is het fenomeen tienerster een typisch geval van schieten en hopen dat je scoort. De Nederlandse muziekmarkt blijkt hiervoor echter niet zo gevoelig. De ene ster wordt binnen (en voor) korte tijd succesvol, een ander flopt gigantisch. Als de tienermarkt al succesvol wordt bediend is dat 'per ongeluk' met bijvoorbeeld de Nederlandstalige reggaeband Doe Maar.

Doe Maar

Veel trefzekerder is de aanpak in het tv-programma Starmaker dat in 2001 door RTL4 op de buis wordt gebracht. Twaalf geselecteerde, jeugdige popartiesten in spé krijgen een uitgebreide muzikale opleiding op 'campus', waarbij zij 24 uur door tv-camera's gevolgd worden. Tijdens het verloop van hiervan beslist een jury (in samenwerking met het kijkerspubliek) wie er wekelijks afvalt. De zeven overblijvers gaan onder de naam K-Otic als band verder. Hoewel de groep aanvankelijk zeer succesvol is, houdt K-Otic in 2002 al op te bestaan. Het meest markante gezicht van K-Otic, zangeres Sita (Vermeulen), heeft de groep dan al verlaten en heeft als enige een succesvolle solocarrière.

K-otic Sita

Het creëren van tieneridolen wordt in 2002 nog grootser aangepakt met het tv-programma Idols, een concept ontwikkeld door voormalig Spice Girls-manager Simon Fuller. In Nederland doen aan de eerste editie zo'n 7000 jonge zangers en zangeressen mee. Het programma is vanaf dag één een enorm succes, waarnaar gemiddeld ruim 2 miljoen mensen kijken. Idols levert diverse tieneridolen op onder wie Jim, Jamai, Hind, Boris en Maud.

Jamai Jim Hind Boris Maud